اولین قدمی که در نوازندگی باید انجام داد انتخاب ساز است اما همین مسئله اولیه؛ مهم ترین و حساس ترین مسئله است و باید شما یکسری فاکتور ها در خرید ساز رعایت کنید. مسلما این طور نیست که شما برید مغازه ساز فروشی سازتان را بردارید و شروع به نواختن کنید. شما باید ببینید که چه سازی مناسب شماست و با توجه به فیزیک و استعدادتان باید سازتان را انتخاب کنید. اگر سازی را انتخاب کنید که توانایی زدن آن را نداشته باشید به مرور دلزده می شوید و نوازندگی را رها خواهید کرد.
ما در این مقاله سعی کرده ایم هنرجویانی که تازه شروع به نواختن ساز کرده اند راهنمایی کنیم تا سازی را انتخاب کنند که به آن نیاز دارند. پیشنهاد ما این است که اگر در بین سازهایی دودل هستید تمام مشخصات هر ساز را در دفترتان بنویسید و با عواملی که ما بیان می کنیم مقایسه کنید و بعد ساز خود را انتخاب کنید.
باید در قدم اول ببنید که کدام سبک را در موسیقی می پسندید و تنها پسندیدن کافی نیست و بعد از آن ببنید که توانایی زدن آن را دارید یا نه؟ بعضی افراد سبک ایرانی دوست دارند و آن را نیز انتخاب می کنند و اما در انتخاب ساز های ایرانی اشتباه می کنندو سازی را می خواهند که توانایی در آن ندارند.
هر یک از سازها دارای محدوده صوتی خاصی می باشند، این از مسائل شخصی هر فردی است که اولا، محدوده صوتی را می پسندد که گسترده و وسیع است یا دارای وسعت صوتی کوچکی است؛ برای مثال ترومپت دارای محدوده صوتی کوچکی است و ارگ بادی دارای بزرگترین محدوده صوتی در میان سازها می باشد.
نباید تصور کرد که عامل محدوده صوتی گسترده “به تنهایی” امتیازی بزرگ در انتخاب میان سازها محسوب می گردد، زیرا برای مثال بسیاری از نوازندگان سازهایی را انتخاب می کنند که این مشخصه را بصورت محدود دارند و برای این دسته از نوازندگان مشخصه های دیگری در موسیقی، مثل ریتم ارزش بیشتری می یابد، مانند نوازندگان دف و دیگر سازهای ضربی.
ثانیا، این گستره صوتی بزرگ یا کوچک، بیشتر شامل نت های زیر می گردد یا نت های بم؟ و شما بیشتر کدام محدوده را می پسندید؟
جنس صدا یا طنین صدای سازهای مختلف با یکدیگر متفاوت است، هنگامی که دو ساز متفاوت” یک نت” را می نوازند شنونده به سادگی متوجه تفاوت جنس صدای حاصله از این دو ساز، می گردد. مثلا اوبوا دارای طنینی تودماغی است و سنج دارای جنس صدایی فلزی دارد.
درعلم فیزیک طنین مسئله ای تعریف شده است که برای آگاهی از آن بایستی با این علم آشنایی داشته باشیم، اما بعنوان یک راهنمایی ساده برای اینکه متوجه شوید چه جنس صدایی را می پسندید به صدای نواختن سازهای متفاوت گوش دهید و البته بهتر است به آثار غیر تکنیکی که در آنها ساز، یک موسیقی ساده را اجرا می کند و حواس شنونده به دیگرمسائل منحرف نمی شود، گوش فرا دهید تا تفاوت جنس صداها را بخوبی متوجه شوید و از علاقه خود در اینباره آگاهی یابید
– هر سازی با توجه به مشخصات ساختمانی و فیزیکی خود، دارای یکسری از توانایی هایی اجرایست که وجود همین توانایی ها درهرسازباعث بوجود آمدن تکنیک های مختلف در نواختن آن ساز می گردد و البته هر چه این توانایی ها و تکنیک های مرتبط با آنها در ساز بیشتر باشد، دوره یادگیری سازطولانی تر، مشکل تر و پرهزینه ترمی گردد. نمونه بسیار آشکار این مورد ویولن است که تمامی این موارد برای آن صدق می کند.
برای آنکه از امکانات اجرایی سازها آگاهی یابید، سعی کنید به قطعات تکنیکی سازهای مورد علاقه خود گوش دهید وبا تکنیک های مختلف نوازندگی آنها حتی بصورت سطحی و نه بصورت کاملا دقیق، آشنا شوید.
از دیگر مواردی که در انتخاب سازها باید به آن توجه داشت، نقش ومیزان حضورسازها درگروه نوازی ها وهمینطورارکستر است. بطور کلی در گروه نوازی ها می توان ازسازهای مختلف استفاده نمود، اما بعضی از سازها با توجه به خصوصیاتشان، مورد استفاده بیشتری در گروه نوازی ها یا ارکستر دارند.
این امر درانتخاب ساز یکی از موارد مهم می باشد، زیرا به عنوان” یک امکان” برای نوازنده مطرح می گردد، سازی که در ارکستریا گروه نوازی بیشتراستفاده می گردد، دارای طیف وسیعتری از قطعات می باشد که در آنها از آن ساز استفاده شده واز جنبه دیگر نیز، بدلیل وجود همین امکان، نوازندگان این دسته ازسازها می توانند در فضای گسترده تری جویای شغل وکسب درآمد ثابت از طریق نوازندگی درارکسترها و گروه های موسیقی گردند.
از طرف دیگر تعداد نوازندگان هرگروه ساز که بطورثابت، به استخدام ارکستر در می آیند جزو مسائل تاثیر گذار درانتخاب سازهاست، زیرا هرچه در یک ارکستر به تعداد بیشتری از نوازندگان یک ساز نیاز باشد احتمال و امکان کاریابی برای آنها بیشتر است.
بسیاری از اوقات قیمت پایه سازها، ازعوامل بسیارتاثیر گذار در انتخاب سازتوسط هنرجویان می باشد. عملا سازهایی که دارای قیمت پایه بالایی هستند، کمتر توسط افراد با وضعیت مالی کم در آمد یا متوسط خریداری می گردند و آنها توان خرید این دسته از سازها را ندارند وتازه به علت وجود قیمت پایه بالا این دسته سازها، اگر خریداری نیز از طرف این دسته از افراد با وضعیت مالی گفته شده نیز صورت پذیرد، آنها نمی توانند ساز با کیفیت بالایی را تهیه کنند و این امر باعث می شود تا بسیار از افرادی که استعداد نوازندگی دارند از یادگیری آن محروم بمانند.
از طرف دیگر، همانطور که امروز شاهدیم، انتخاب ساز ها توسط قشر مرفه ای از جامعه ما بصورت یک ژست در آمده و باعث گردیده تا این سازها بعد از مدت کوتاهی، بصورت یکی از اجزای دکوراسیون خانه در آیند.
می توانید در این باره از آموزشگاه ماهون کمک گرفته زیرا تخصص ما قیمت گذاری و تعیین قدمت یک ساز است. از ما مشاوره رایگان بگیرید.
فیزیک بدن و قدرت بدنی نوازنده از مواردی هستند که بایستی در انتخاب ساز مورد توجه جدی قرار بگیرند. بسیاری از سازها برای نواختن یا حتی نگهداریشان در هنگام نواختن توسط نوازنده توان بدنی بالایی رامی طلبند و از طرف دیگر نباید از نقش فیزیک بدن نوازنده نیز غافل شد، زیرا این امر در کوتاه مدت و دراز مدت تاثیرات زیادی را دارد.
نوازندگانی که سازی را انتخاب کرده و می نوازند که با فیزیک بدن آنها سازگاری ندارد، هم در هنگام نواختن آن دچار مشکل می شوند و هم با گذشت زمان دچار بیماری ها و آرتروزهای مختلف می گردند. زیرا متاسفانه در هنگام انتخاب ساز اغلب به این مسئله توجه چندانی نمی شود و این امر مهم تلقی نمی گردد.
برای نمونه ثابت شده که داشتن گردن بلند برای نواختن ویلن مناسب نیست و خطر بروز آرتروز در این دسته از نوازندگان بیشتر از دیگران است یا کسانی که مشکلات و نارسایی های ریوی دارند در نواختن سازهای بادی دچار مشکل می شوند.
از طرف دیگر، همانطور که گفته شد داشتن قدرت بدنی مناسب در نواختن بعضی از سازها لازم است، مثلا کنترباس نیازبتوان بدنی مناسبی برای نگهداری و نواختن دارد.
هرچند که در این موارد قطعیتی وجود ندارد، اما در هر حال وجود یکسری از شرایط و ویژگی های بدنی برای نواختن هر ساز، مفید تر ازعدم وجود آنهاست.
